Odmiana rzeczownika przez przypadki

Rzeczownik jest odmienną częścią mowy i podlega odmianie zarówno przez przypadki, rodzaje, jak i liczby. Rzeczownik nazywa rzeczy, osoby, obiekty, a także miejsca. W języku polskim rzeczowniki występują zarówno w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej. W liczbie pojedynczej możemy wskazać trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. Zaś w liczbie mnogiej występują już tylko dwa rodzaje: męskoosobowy i niemęskoosobowy.

Najczęściej rzeczowniki w języku polskim, w mianowniku, a zatem w pierwszym przypadku liczby pojedynczej mają następujące końcówki:
- rodzaj męski zakończony jest spółgłoską (np. dom, kot, syn)
- rodzaj żeński zakończony jest samogłoską -a (np. ława, babcia, droga)
- rodzaj nijaki kończy się na -o (np. auto, dziecko) lub -e (danie, mieszkanie).

Zarówno rzeczowniki, które występują w liczbie pojedynczej, jak i mnogiej możemy odmienić przez przypadki. Odmiana rzeczownika przez przypadki odbywa się poprzez odpowiedź na pytanie, jakie dany przypadek stawia. W naszym języku występuje siedem przypadków, z których każdy odpowiada na inne pytanie. Przypadki to: mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik i wołacz.

Deklinacja, czyli odmiana rzeczownika przez przypadki
Deklinacji, a zatem odmianie przez przypadki podlegają nie tylko rzeczowniki. Możemy odmienić także przymiotniki, imiesłowy przymiotnikowe, a jak również części liczebników oraz zaimków. Dzięki odmianie przez przypadki mamy swobodny szyk zdania, a pojedyncze słowa odmieniają się w zależności od kontekstu zdania. Co więcej, pozwalają na wyrażanie stosunków w odniesieniu do wyrażenia. Można zatem powiedzieć, że pomagają nam odróżnić podmiot od okolicznika, dopełnienia lub przydawki.

Odmiana przez przypadki rzeczownika odbywa się poprzez odpowiedzi na pytania, z którymi wiąże się 7 przypadków. Są to:
- mianownik, który stawia pytania: kto? co? (to jest). Stanowi podstawową formę rzeczownika, w którym to rzeczownik najczęściej występuje w roli podmiotu.
- dopełniacz, odpowiadający na pytania kogo? czego? (nie ma). W mowie używany jest bardzo często, przede wszystkim w przeczeniach lub w określaniu, że coś należy do kogoś.
- celownik, który odpowiada na pytania komu? czemu? (przyglądam się). W odróżnieniu od dopełniacza, celownik używany jest raczej rzadko. Głównie łączy się m.in. z czasownikami jak choćby: sprzedawać, dawać, oddawać, mówić, pomagać, obiecywać, dziękować. Dodatkowo, może łączyć się z przyimkami takimi jak: dzięki, przeciw, wbrew, ku.
- biernik, który ma odpowiedzieć na pytania kogo? co? (widzę). W tym przypadku rzeczowniki mogą mieć formę taką samą, jak dopełniacz.
- narzędnik, który odpowiada na pytania z kim? z czym? (idę). Rzeczowniki w tym przypadku najczęściej określają np. jakieś narzędzia (długopisem, łyżką), środki transportu (autem, rowerem), jak i do wskazywania, czym się interesujemy (sportem, muzyką) czy tego, kim jesteśmy (jestem fryzjerem, bratem, sprzątaczką). - miejscownik, który odpowiada na pytania o kim? o czym? (myślę).
- wołacz, jest szczególnym przypadkiem, gdyż jako jedyny nie ma pytania. Używamy go najczęściej gdy chcemy kogoś/coś zawołać, czy w bezpośrednich zwrotach. Obecnie często zastępujemy ten przypadek mianownikiem.